عرصه‌های منابع طبیعی زیر پوشش طرح‌های آبخیزداری 

به گزارش جام جم، سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین در همایش "طرح ملی آبخیز تا جالیز" که در مرکز همایش‌های شهید ابومهدی المهندس برگزار شد، گفت: برنامه‌ای که توسط سازمان بسیج مستضعفین و وزارت جهاد کشاورزی تحت عنوان «طرح از آبخیز تا جالیز» تنظیم شده، برای ۱۹ میلیون هکتار از اراضی مستعد کشور هدفگذاری شده که با پشتیبانی دولت خدمتگزار و مجلس طی ۵ سال در عرصه منابع طبیعی اجرا و به ثمر خواهد نشست. این اقدام عظیم، با مشارکت مردم و بسیج ظرفیت‌های ملی از سال گذشته آغاز شده که امیدواریم شتاب ویژه‌ای گرفته و به صورت جهادی پیگیری شود.

وی ادامه داد: طرح‌های آبخیزداری پیامد‌های بسیار گسترده‌ای دارد، هم از لحاظ محیط زیست، هم در پیشگیری از فرسایش خاک و تخریب‌هایی که در هنگام بارندگی‌ها و سیلاب‌ها ایجاد می‌شود و هم در جلوگیری از فرونشست. ضمن اینکه بهره‌وری فراوانی از آب در راستای استحصال محصولات کشاورزی بیشتر و بهره‌دهی بالاتر و افزایش تولیدات صورت می‌گیرد.

سردار سلیمانی با بیان اینکه این اقدام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تصریح کرد: آبادانی کشور و امنیت غذایی ملت با آب گره خورده است. اگر تنها همین دو نکته را مدنظر قرار دهیم، اهمیت این طرح به‌وضوح مشخص می‌گردد که با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های تابعه این وزارتخانه، به‌ویژه جهاد کشاورزی استان‌ها و شهرستان‌ها، این امر خطیر پیگیری خواهد شد.

وی گفت: در این طرح ملی نیرو‌های جهادی، گروه‌های جهادی و توان مهندسی بسیج سازندگی استان‌ها، همراه با ظرفیت‌های کارشناسی و فنی آنان حضور فعال خواهند داشت. طبیعتاً به‌میزان مورد نیاز برای انجام کامل این طرح، با بودجه‌های دولتی حمایت و پشتیبانی لازم به عمل خواهد آمد.

رئیس سازمان بسیج مستضعفین به اهمیت مدیریت آب و تأثیر آن بر تمدن‌ها اشاره کرده و گفت: کویر مرکزی و کویر لوط در گذشته‌های دور دارای آب و حیات بوده و این مناطق به دلیل وجود آب، محل تجارت و مراودات اقتصادی بین تمدن‌ها بوده اند. اما امروز هیچ نشانی از حیات در این کویر‌ها مشاهده نمی‌شود.

وی تصریح کرد: در آن دوران، تمدن "سیلک" در کاشان و تمدن "آرتای" در جیرفت، از طریق قایق، لنج و کشتی‌ها، مراودات تجاری انجام می‌دادند. اما امروزه، هیچ‌گونه اثری از حیات در مرکز این کویر‌ها مشاهده نمی‌شود و تنها در حاشیه آنها، نشانه‌هایی از زندگی و آبادانی به چشم می‌خورد.
به گفته سردار سلیمانی، با نگاهی به تصویری سه‌بعدی مبتنی بر مطالعات زمین‌شناسی و روند تغییرات اقلیمی که بازسازی‌شده‌ای از کویر مرکزی و کویر لوت است بیانگر دوره‌ایست که در آن، دهلیز‌های مرتبط با این کویرها، مملو از آب بوده و حالت دریاچه‌ای دارند.

رئیس سازمان بسیج مستضعفین با بیان اینکه تمدن‌ها همواره در مجاورت آب شکل گرفته‌اند، خاطرنشان کرد: نمونه بارز این موضوع، تمدن‌های بین‌النهرین، دولت‌های باستانی خوزستان و تمدن ایلام است که همگی مرهون وجود آب و بهره‌گیری از این نعمت الهی بوده‌اند. بی‌بهره‌ماندن از آب، به‌طور قطع ما را از تمدن و آبادانی دور می‌سازد. اینجاست که اهمیت مدیریت آب به‌عنوان عاملی حیاتی در توسعه تمدن‌ها آشکار می‌شود.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط جغرافیایی ایران که در زمره مناطق گرم و خشک طبقه‌بندی می‌شود، موضوع مدیریت آب در ادوار مختلف تاریخی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. اکنون با فاصله‌گیری از گذشته، باید اذعان داشت که اگرچه شیوه‌های مدیریت آب در آن دوران پیشرفت محسوب می‌شد، اما امروزه این روش‌ها سنتی و ناکارآمد تلقی می‌شوند، بنابراین باید از فناوری‌های نوین حداکثر بهره‌برداری را کرد و مدیریتی کارآمد و نوین را در حوزه آب کشور پیاده‌سازی کرد.

رئیس سازمان بسیج مستضعفین گفت: طرح "از آبخیز تا جالیز" نماد این مدیریت نوین است که به‌حق از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌باشد. از زمان مطرح‌شدن این طرح، تمامی ظرفیت‌های استانی و شهرستانی، حتی نیرو‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با انگیزه‌ای بالا در خدمت تحقق این هدف ملی قرار گرفته‌اند. امید است سایر نهاد‌ها و سازمان‌ها نیز در صورت امکان، با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و حمایت مجلس شورای اسلامی، این مأموریت خطیر را به سرانجام برسانند. این تلاش، جهادی بزرگ در راستای آبادانی کشور محسوب می‌شود.

سردار سلیمانی اضافه کرد: حجم کل آب‌های کشور بالغ بر ۴۵۰ میلیارد متر مکعب است که بخشی از آن قابلیت مدیریت و انتقال دارد. در حال حاضر، با توجه به زیرساخت‌های ایجادشده، ظرفیت سد‌های کشور از ۱۰ میلیارد متر مکعب در سال ۱۳۵۷ به ۵۰ میلیارد متر مکعب افزایش یافته است. همچنین حدود ۵۰ میلیارد متر مکعب دیگر از روان‌آب‌ها مدیریت می‌شود. با این حال، بخش عمده‌ای از بارش‌ها در مناطق کویری و غیرمسکونی رخ می‌دهد که دسترسی به آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

وی تاکید کرد: در مواقعی که میزان نزولات جوی در برخی مناطق کشور کاهش می‌یابد، این شاخص ممکن است با کاهش همراه باشد. در سال ۱۳۹۸ که سیلاب‌های بی‌سابقه به وقوع پیوست، شاهد افزایش قابل توجه این رقم بوده‌ایم. در این میان، نقش مدیریت به‌ویژه مدیریت نوین و فناورمحور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به‌گونه‌ای که فعالان این عرصه باید از تفکر و روحیه جهادی برخوردار بوده و به دنبال منافع شخصی، شهرت طلبی یا تبلیغات نباشند.

رئیس سازمان بسیج مستضعفین یادآور شد: ما در کنار یکدیگر گرد آمده‌ایم که این مسیر را با همتی والا ادامه دهیم. در این راستا، همه ظرفیت‌های موجود را بسیج کرده ایم و از حضور و همراهی وزیر جهاد کشاورزی، معاونین و مسئولین سازمان‌های تابعه بهره خواهیم برد.

سردار سلیمانی افزود: در دولت مرحوم شهید آیت‌الله رئیسی، همکاری‌های گسترده‌ای با وزارت جهاد کشاورزی داشتیم و تفاهمنامه مهمی با حضور فرمانده کل محترم سپاه به امضا رسید. سردار سلامی نیز همواره بر اهمیت این موضوع تأکید داشته‌اند.

وی گفت: به جرأت می‌توان گفت اگر دو چالش کلان در کشور وجود داشته باشد، اولویت اول آب و سپس مسئله جمعیت خواهد بود. مدیریت صحیح منابع آبی شرط لازم برای عبور جمعیت کشور از چالش‌های جمعیتی و عدم سقوط در آن است.

رئیس سازمان بسیج مستضعفین اظهار کرد: پشتیبانی‌های این مجموعه کاملاً غیرانتفاعی بوده و هیچ‌گونه منافع شخصی در آن وجود ندارد. باید با تمام توان تلاش کنیم و از دولت و مجلس شورای اسلامی تقاضا می‌کنیم تا منابع لازم را تأمین کنند تا این دستگاه‌ها و نیرو‌های انسانی بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.

سردار سلیمانی افزود: مدیریت آب باید در تمامی عرصه‌ها با بهره‌گیری از همه ظرفیت‌ها، تجربیات و نظرات کارشناسی محقق گردد. این راهبری هوشمندانه و فناورمحور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته به آن و مسئولین استانی، همه در این مسیر سهیم هستند و وظیفه ما مردمی‌سازی این فرآیند و تسریع در جذب نیرو‌های خدوم و جهادی است. به‌ویژه باید از ظرفیت‌های سازمان بسیج و سپاه استان‌ها در این زمینه بهره برد. در صورت نیاز، از سایر دستگاه‌های اجرایی نیز کمک خواهیم گرفت. 

وی تاکید کرد که بسیج ظرفیت‌ها بر عهده ماست و این مهم را محقق خواهیم ساخت.

در ادامه این همایش، سردار جمال‌الدین آبرومند، دبیر قرارگاه محرومیت‌زدایی امام حسن مجتبی (ع) با تقدیر از فعالیت‌های سازمان بسیج سازندگی که بنیانگذار طرح آبخیز تا جالیز است، گفت: همه سازمان‌ها و نهاد‌ها وظیفه دارند در شرایط کنونی و کم آبی کشور پای کار بیایند تا این طرح به نحو احسن اجرایی شود.

وی تاکید کرد: در استان‌ها حمایت‌های لازم از مجریان صورت گرفته و بودجه لازم نیز برای این کار اختصاص یافته است.

لازم به ذکر است در پایان این همایش، کارشناسان وزارت جهادکشاورزی به سوالات مجریان استانی پاسخ داده و راهنمایی‌های لازم در جهت تامین هزینه‌ها و نحوه اجرای پروژه‌ها ارایه شد.